Chiêm ngưỡng một số mẫu tranh thêu tứ bình của tranh thêu tay Huế

Tranh thêu tứ quý thuộc bộ tranh thêu tay truyền thống tứ bình (gồm có bốn bức) thể hiện cảnh sắc bốn mùa : Xuân, Hạ, Thu, Đông. Người ta treo tranh thêu tay truyền thống Tứ Quý không chỉ để trang trí mà còn mang nhiều ý nghĩa để cầu may mắn, phú quý, sung túc và mang cả những yếu tố phong thủy trong đó.

tranh thêu tứ quý MS 573

tranh thêu tứ quý MS 574

Mỗi một mùa có một loài cây, loài hoa đặc trưng cho mùa đó.
Mùa xuân: hoa mai, hoa lan, hoa đào… Mùa hạ: hoa sen, hoa hồng, hoa lựu… Mùa thu: hoa cúc, hoa phù dung… Mùa đông: cây trúc ( cây tre ), cây thông (tùng)… Mỗi loài hoa, loài cây lại tương ứng với một loài chim. Khi thêu loài hoa ấy phải đi cùng với loài chim ấy mới là hợp quy tắc, mới đúng luật.

Như vẽ hoa mai phải vẽ với chim Khổng Tước (mai/điểu), hoa hồng với chim công (hồng/công), hoa cúc với gà (kê/cúc), cây thông với chim hạc (tùng/hạc)…Nên trong bộ tranh thêu tay truyền thống Tứ Quý cũng áp dụng nguyên tắc này để tạo thành những bộ Tứ Quý mai lan cúc trúc, Tứ Quý đào cúc trúc lan, Tứ Quý tùng cúc trúc mai, Tứ Quý thông cúc trúc mai…

tranh thêu tứ quý MS 612

Trong bài thơ Cổ thi vịnh Bốn mùa đã miêu tả thật sinh động cảnh sắc bốn mùa như sau :

“Xuân thiên mai nhụy phô thanh bạch,
Hạ nhật hồng hoa đấu hảo kỳ,
Cúc ngạo thu tình hương vạn hộc,
Tùng lăng đông tuyết ngọc thiên chi.
Bài cổ thi này, được người ta dịch nghĩa nôm na là:
Mùa xuân, hoa mai phô nhụy trong trắng,
Mùa hạ, hoa hồng khoe sắc thắm tươi,
Mùa thu, hoa cúc tỏa hương thơm ngát,
Mùa đông, ngàn cành tùng tuyết phủ như ngọc.”

tranh thêu tứ quý MS 2610

Như vậy ,bộ Tứ Quý được xem là biểu trưng của bốn mùa, nó được hình thành ở những cư dân thuộc vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa châu Á như Việt Nam và một phần của Trung Hoa lục địa (có 4 mùa xuân hạ thu đông rỏ rệt trong năm). Về sau này, khi đã được nâng lên thành một biểu tượng của nghệ thuật bộ Tứ Quý thâm nhập vào nhiều nền văn hoá khác nằm cận kề các khu vực văn hoá thuộc vùng khí hậu nói trên.

tranh thêu tứ quý MS 2613

Cho tới nay, bộ Tứ Quý là một trong những biểu tượng nghệ thuật được sử dụng nhiều trong văn hoá truyền thống ở các quốc gia thuộc khu vực Đông Bắc Á như Nhật Bản, Triều Tiên cùng với Trung Hoa và Việt Nam. Ngoài ra, biểu tượng này còn được các cộng đồng người Hoa và người Việt ở nước ngoài lưu giữ. Ở những cộng đồng này, tranh thêu tay tứ quý được xem như một biểu tượng quan trọng của văn hoá truyền thống.

tranh thêu tứ quý MS 2614

Bên cạnh những quan niệm bốn mùa được sản sinh từ yếu tố khí hậu của bộ Tứ Quý, một yếu tố hết sức quan trọng đã góp phần tạo nên cụm biểu tượng trang trí này là quan niệm bộ tứ của người phương Đông đã được hình thành từ hàng nghìn năm qua. Lối tư duy này được người Hán sử dụng nhiều nhất và lâu đời nhất.

tranh thêu tứ quý MS 607

Đầu tiên phải kể đến là biểu tượng tứ tượng trong hà đồ của người Trung Hoa, với quan niệm lưỡng nghi sinh tứ tượng, tứ tượng sinh bát quái. Thứ đến là tứ thư trong tứ thư, ngũ kinh – những kinh sách quan trọng của người Trung Hoa và cũng là một trong những biểu hiện quan trọng nhất của nền văn hiến Trung Hoa.

tranh thêu tứ quý MS 606

Thông qua Đạo giáo và Phật giáo, người Trung Hoa hình thành nên Tứ đại danh sơn – nơi tu luyện của các vị thần phật, bao gồm: Ngũ Đài sơn, Phổ Đà sơn, Nga Mi sơn và Cửu Hoa sơn. Ngoài ra còn có tứ đại mĩ nhân, tứ Bồ tát, tứ thiên vương…

tranh thêu tứ quý MS 2615

Trong quan niệm của người phương Đông, bộ tứ  quý là biểu hiện của sự đầy đủ, vững chắc, vĩnh cửu, hạnh phúc… như tứ phương, tứ trụ, tứ đức… Thậm chí ở Việt Nam, bộ tứ quý còn được hình tượng hoá thành cụm biểu tượng tứ bất tử gồm bốn vị thần: Sơn Tinh, Chử Đồng Tử, Mẫu Liễu Hạnh và Thánh Gióng, hoặc tứ chính trấn bao gồm xứ Đông, xứ Nam, xứ Đoài và xứ Bắc.

tranh thêu tứ quý MS 614

Trong một trò chơi dân gian khá thịnh hành trước đây (bài Tam cúc), bốn con bài cùng loại cũng được gọi là tứ quý hay tứ tử trình làng. Người gặp tứ quý khi chơi bài thường nắm chắc phần thắng và tứ quý được xem như một biểu hiện của sự may mắn.

Như vậy, xuất phát từ những biểu tượng của bốn mùa nhưng tranh thêy tay truyền thống Tứ Quý trong quan niệm dân gian không còn là một biểu tượng riêng của thời tiết hay khí hậu nữa mà đã biến thành biểu tượng của nhiều điều tốt lành khác. Đặc biệt, khi đã trở thành một biểu tượng của sự may mắn, tranh thêy tay truyền thống Tứ Quý trở thành một niềm ước vọng của mọi người dân bất kể sang hèn.

tranh thêu tứ quý MS 2616

Qua đó có thể thấy rằng, người dân sử dụng tranh thêu Tứ Quý để trang trí trong nhà không có nghĩa là chỉ để làm đẹp hay chỉ để xem “lịch bốn mùa” mà còn là để cầu mong sự may mắn. Đây là một nét rất đặc thù trong văn hoá Việt Nam nói riêng và văn hoá phương Đông nói chung.

tranh thêu tứ quý MS 611

Ở phương Tây, khi cầu nguyện, người ta thường hướng tới một vị thần linh cụ thể với những điều ước cụ thể. Còn ở phương Đông, đặc biệt là ở Việt Nam, người dân có xu hướng tự tìm cho mình những yếu tố may mắn bằng nhiều sự biểu hiện khác nhau như hướng nhà (phong thuỷ), hướng đi, màu sắc, con số…

tranh thêu tứ quý MS 2597

Với lối tư duy trừu tượng như vậy, việc lấy tranh thêy tay  Tứ Quý để tạo ra sự may mắn không có gì là lạ. Tuy nhiên, những biểu hiện của biểu tượng này rất khác nhau. Tuỳ theo quan niệm, lối sống của người dân mỗi lúc, mỗi nơi, tranh thêy tay  Tứ Quý lại được thể hiện bằng những cách thức riêng để làm phù hợp với các yếu tố lịch sử và văn hoá.

Ngày nay, tranh thêu tay truyền thống Tứ Quý còn được cách tân thành nhiều biến thể như: tranh thêu bộ tứ Long Lân Quy Phụng, tranh thêu bộ tứ hoa sen bốn mùa.

⇒ Vì sao bạn nên chọn tranh thêu tay Huế 

⇒ Xem thêm về tranh thêu hoa hướng dương

Video về tranh thêu hoa

Hotline : 0969 460 147 – 0946 354 357 (SMS, Zalo, Viber)

Email : info@tranhtheutayhue.com

Web : www.TranhVietCaoCap.com

Chú ý: Việc đăng lại bài viết trên ở website hoặc các phương tiện truyền thông khác mà không ghi rõ nguồn http://tranhvietcaocap.com/ là vi phạm bản quyền.
 

Tranh thêu tay Huế